Guoddalanrávvagat
Sáhtát guoddalit riikkabeivviid vuoigatvuođaáššeolbmui, jus eahpidat, ahte virgeoapmahaš, virgeolmmoš dahje almmolaš barggu priváhta oassebealli ii leat čuvvon lága dahje deavdán geatnegasvuođaidis dahje jus eahpidat, ahte vuođđo- ja olmmošvuoigatvuođat eai leat dáid doaimmain ollašuvvan áššáigullevaččat.
Ovdal guoddaleami, gánnáha máŋgga dáhpáhusas váldit oktavuođa njuolga dan virgeoapmahažžii, guhte lea din mielas bargan lága vuostá. Čuolbma sáhttá čoavdásit johtilit juo ná.
Vuoigatvuođaáššeolmmoš ii dutkka
- áššiid, mat leat gaskan virgeoapmahaččas, jus ii leat sáhka ovdamearkka dihtii ášši gieđahallama ádjáneamis dahje virgeoapmahačča láhttemis
- guoddalemiid, mat gusket badjel guokte jagi boarrásut áššiide, jus dasa ii leat erenomáš sivva
Guoddalit sáhttá okto dahje ovttas earáiguin. Guoddalit sáhttá maiddái nuppi olbmo beales. Nuppi olbmo áššis guoddaleami fápmudus gávdno dáppe.
Namahis guoddaleamit girjejuvvojit, muhto dat eai dutkojuvvo.
Guoddaleami dutkan lea nuvttá.
Guoddalit sáhttá lágavuostásaš meannudeamis, ovdamearkka dihtii:
- doaibmaválddi rasttildeapmi dahje vihkkedallanválddi boastutgeavaheapmi
- ájiheapmi ášši gieđahallamis, mearrádusa váilevaš ákkastallan, fuollameahttunvuohta, rávvema váili, eahpeáššálaš láhtten dahje eará buorre hálddahusa vuostásaš meannudeapmi
- vuođđo- ja olmmošvuoigatvuođaid loavkideapmi
Virgeoapmahaččat leat ovdamearkka dihtii:
- stáhta virgedoaimmahagat ja lágádusat
- buresveadjinguovllut
- gielddaid virgedoaimmahagat ja luohttámušorgánat
- duopmostuolut
Virgeolbmot leat ovdamearkka dihtii:
- bolesat
- bággobearranolbmát
- sosiálabargit
- dearvvašvuođaguovddášdoaktárat
- gielddahoavddat
- vuođđoskuvlla oahpaheaddjit
- huksendárkkisteaddjit
- duopmárat
Sáhtát guoddalit vuoigatvuođaáššeolbmui maiddái lágádusain, mat dikšot almmolaš bargguid. Dát leat ovdamearkka dihtii bargguhisvuođakássat ja dáhkáduslágádusat. Dat mákset olbmuide buhtadusaid, doarjagiid ja ealáhagaid. Almmolaš bargguid dikšot maiddái fitnodagat, main buresveadjinguovllut ostet bálvalusaid. Ovdamearkka dihtii mánáidruoktu sáhttá leat dákkár fitnodat.
Vuoigatvuođaáššeolbmo bearráigeahččama vuollái eai gula:
- riikkabeaivvit láhkaásaheaddjin, riikkabeaiáirasat
- stáhtaráđi vuoigatvuođakánsler
- olgoriikka virgeoapmahaččat
- riikkaidgaskasaš organisašuvnnat
- ideologalaš searvvit
- báŋkkut ja eará fitnodagat, jus dat eai divššo almmolaš barggu
- visteoasussearvvit
- priváhtta ámmáthárjeheaddjit, dego ášševuoddjit dahje priváhttadoaktárat
- priváhttaolbmot
Guoddalango guoddalusa vuoigatvuođaáššeolbmui vai vuoigatvuođakánslerii?
Guoddalit sáhttá prinsihpas juogo vuoigatvuođaáššeolbmui dahje vuoigatvuođakánslerii. Sin doaimmaideaset juogus leat goittotge čielga earut, mat váikkuhit dasa goabbá guoddalusa loahpa loahpas dutká.
Guoddalit gánneha njuolga dan lágalašvuođabearráigeahččái, geasa ášši doaimmain addojuvvon juogus gullá lága mielde. Jus ná ii leat dáhpáhuvvan, vuoigatvuođaáššeolmmoš dahje vuoigatvuođakánsler sirdá ášši rivttes lágalašvuođabearráigeahččái.
Vuoigatvuođaáššeolmmoš ja vuoigatvuođakánsler sáhttiba sirdit guoddalusaid nubbi nubbái muđuige, go sirdin jođálmahttá ášši gieđahallama dahje muđuid lea ákkastallon. Jus guoddalus sirdojuvvo nubbái dutkama vuollái, sirdimis almmuhuvvo guoddaleaddjái.
Áššegirjjit leat almmolaččat
Guoddalanáššegirjjit leat dábálaččat almmolaččat. Lága mielde suollemassan ferte doallat ovdamearkka dihtii guoddaleaddji dearvvašvuođadillái dahje sosiálaovdui guoski dieđuid.
Gieđahallanáigemihttomearri lea eanemustá okta jahki
Guoddalemiid gieđahallamii figget geavahit eanemustá ovtta jagi. Jus guoddaleapmi ii dagat dutkama, vástádus guoddaleapmái addojuvvo dávjjimusat golmma mánotbaji siste.
Gos oaččun lassedieđuid?
Guoddalusa bargamis sáhttá ságastallat ovddalgihtii kansliija virgeoapmahaččaiguin. Sin fáhte riikkabeivviid telefonguovddáža bokte tlf. 09 4321. Persovnnalaš deaivvadeapmi eaktuda, ahte várre áiggi.
Kansliija virgeoapmahaččat eai sáhte diehtit ovddalgihtii guoddalusa loahppabohtosa. Guoddalusa dutkan vuolgá johtui easka dasto, go čálalaš guoddalus lea boahtán johtui. Guoddalusas bargá mearrádusa vuoigatvuođaáššeolmmoš dahje veahkkevuoigatvuođaáššeolmmoš.